Joshua Bell als straatmuzikant
Een man staat in de hal van een metrostation en begint viool te spelen. Drie kwartier lang klinken een aantal van de mooiste stukken van Bach. Het is spitstijd. Duizenden mensen snellen langs, op weg naar hun werk. Wordt schoonheid herkend als de naam van de musicus niet bekend is? Een experiment.
Op 12 februari 2009 speelde hij nog bij de herdenking van de
tweehonderdste geboortedag van Abraham Lincoln. De sterfdag van Lincoln
in ditzelfde theater was de laatste keer geweest dat er in deze zaal op
deze viool was gespeeld. Michelle Obama op de eerste rij was
overduidelijk in de ban van het spel van de violist.
We hebben het over Joshua Bell, die zijn eerste vioolles op zijn vierde jaar kreeg, nadat zijn moeder haar zoon elastiekjes over de handgrepen van de ladekast zag spannen om de muziek te kunnen ‘naspelen’ die hij haar op de piano had horen spelen. De lades van de kast schoof hij naar believen in en uit om de juiste toonhoogte te verkrijgen.
De viool die Bell thans bespeelt is een driehonderd jaar oude Stradivarius, gemaakt in 1713. In een periode die bekendstaat als de ‘gouden tijd’ van de meester. Een, volgens Bell, nagenoeg perfect instrument. “Als je bij wijze van spreken op enig punt een millimeter van de klankkast af zou schaven, zou het geluid van de viool totaal uit balans worden gebracht.�
De waarde van het instrument wordt geschat op zo’n vier miljoen dollar. Bells eerste cd-opname met zijn Stradivarius haalde een verkoop van vijf miljoen exemplaren, en stond meer dan een jaar bovenaan in de Amerikaanse verkooplijsten.
Experiment
Een columnist van The Washington
Post kreeg Joshua Bell zo gek om
mee te doen aan een experiment. De dag voor het experiment trad Bell
nog
op in een uitverkochte concertzaal, waar de kaartjes voor honderd
dollar per stuk van de hand gingen, en waar hij aan de lopende band
handtekeningen had moeten uitdelen. Wat zou er gebeuren
als deze topviolist incognito in een metrostation zou spelen?
Een vraag die doet denken aan de filosofie van het legendarische Museum Hombroich dat nooit naambordjes heeft willen plaatsen bij schilderijen en beeldhouwwerken, om bezoekers zelf te laten ontdekken wat mooi en niet mooi is, zonder hen af te leiden met de namen van meer of minder grote kunstenaars.
Het metrostation waar het experiment zou plaatsvinden, ligt midden in het regeringscentrum van Washington. Dagelijks stappen hier ambtenaren uit, op weg naar hun werk. Politiek analisten, projectmanagers, financiële specialisten en consultants.
Taxi
De ochtend van het experiment. Om half acht in de ochtend pakte
Joshua Bell
zijn Stradivarius en stapte in een taxi voor de rit naar het
afgesproken metrostation. Bell had de afstand makkelijk te voet
kunnen afleggen. Het was vlakbij zijn hotel. Maar Bell wilde het
risico niet lopen dat zijn viool ontstemd zou raken.
Op de afgesproken plek haalde Bell zijn viool tevoorschijn, plaatste de vioolkoffer open voor zich, legde er een paar dollar wisselgeld in, en begon te spelen. Negen minuten voor acht in de ochtend, spitstijd.
En wat gebeurde er toen? Van tevoren had The Washington Post de mening gevraagd van een expert: Leonard Slatkin, artistiek directeur van het Nationale Symfonie Orkest. Hoe dacht hij dat het spitspubliek zou reageren op het vioolspel van een beroemd violist? Een razend interessante vraag, vond Slatkin.
“Laten we veronderstellen,� zei hij voorzichtig, “dat deze beroemde violist niet wordt herkend door het langslopende publiek en dat hij als een gewone straatmuzikant zal worden beschouwd. Maar ook dan zal zijn spel niet onopgemerkt blijven. Tenminste als de violist echt goed is.�
“Ik denk,� vervolgde hij, “dat van de duizend voorbijgangers er vijfendertig tot veertig zullen zijn die de kwaliteit van zijn vioolspel zullen opmerken. En een groter aantal, laten we zeggen vijfenzeventig tot honderd mensen, zullen even stoppen om naar zijn spel te luisteren. Maar over welke violist hebben we het eigenlijk?�
“Joshua Bell.�
“NO!!!�
