image
Home

Salon
Filmzaal
Keuken
Tuin
Reisverhalen
Archief
Atelier

Links


Editie 2-2007

image

Pelgrimage naar Santiago de Compostela


Editie 2-1998

image
Dit nummer als
welkomstgeschenk
in een
abonnement

Redactionele inleiding bij:

image

In editie 2-1998: Een wandeling onder leiding van de Duitse schilder Hans - Willi Notthoff door het museumpark Hombroich, een museum waar de bladeren met de bezoeker mee naar binnen dwarrelen.





GEVOEL VOOR SCHOONHEID

In een tijdschrift kom ik het verhaal tegen van een antropologe die vertelt over het rustgevend effect van ‘de schemering’. Over de weldadige invloed van het ondergaan van de overgang tussen licht en donker. Puur bij toeval ontdekt, nadat ze eind van de middag een keer uitgeput en gespannen thuiskwam – tot niet veel meer in staat dan tot het neerploffen op de bank. “Als ik in een stressperiode ben, laat ik het donker in mijn kamer en blijf bij het ervaren van het invallen van de duisternis.”

In tal van religieuze stromingen worden rituelen gedaan als de zon opkomt of ondergaat. Elders in dit nummer laat Bertus Haverkort van het Leusdense adviesbureau voor duurzame landbouw (ETC) een foto zien van de Indiase biologische boer Rao. Bij het krieken van de dag zien we hem met zijn rug naar de televisie bezig met het uitvoeren van een ritueel. Wat moeten we eigenlijk met rituelen?

Na de vertoning van de Indiase film Dance of the wind tijdens de Rotterdamse Filmdagen beklemtoonde de regisseur hoeveel er in zijn land verloren is gegaan met de introductie van de westerse levensstijl. “Toen we de westerse cultuur omarmden, is ons iets essentieels ontglipt – iets wat echt van ons is, en eeuwen en eeuwen oud is, namelijk een spirituele levenshouding.”

Op het eind van de Boekenweek 1998, gewijd aan het Nederlands landschap, toen de Boekenweekauteurs het land doortrokken om de ene na de andere lezing te geven, vertelde een Nederlandse schrijver/dichter hoe een ambtenaar van Rijkswaterstaat hem ooit, tijdens een bijeenkomst in het Nederlandse rivierengebied, in alle oprechtheid had gevraagd wat er zo bijzonder is aan het oude Betuwse dijklandschap. De dichter stond met de mond vol tanden. De schoonheid van plekken van eeuwenoude vervlechting tussen natuur en cultuur is nu eenmaal moeilijk te verwoorden. En schoonheid is al helemaal moeilijk hard te maken.

Zeker in onze westerse cultuur, die zo gewoon is zaken uit elkaar te trekken. Alsof we altijd moeten kiezen. Tussen cultuur en natuur; tussen niet-reguliere en reguliere geneeskunde; tussen zielloze landbouw op de ene plek en ongerepte natuur met knuffelkarakter op de andere plek; tussen vervuilende economie en milieu.

Soms lijkt het erop alsof we gelegitimeerd de ramen van onze buurman in mogen gooien, zolang we vervolgens maar een storting doen in de kas van de glasmakers.

De westerse welvaart is gebouwd op onze bereidheid een oogje dicht te doen. Kijk naar de hoogste-rendementenjacht op de aandelenmarkt; of naar de wijze waarop we onze dieren houden in de intensieve veehouderij; of naar de statement-architectuur van architecten die elke relatie tussen ‘hun’ gebouw en verpaupering toeval noemen; naar de Wageningse bereidheid de Derde Wereld te helpen aan een tweede technologische Groene Revolutie, terwijl Wageningen zichzelf omringt door een landbouw die het milieu jaarlijks voor zes miljard gulden aan schade toebrengt.

Oud-wereld- kampioen schaken Spasski voelde zich tenminste nog ongemakkelijk toen hij zijn oude dag veilig stelde met een lucratieve match tegen collega Fischer, gefinancierd met dubieuze gelden. Waarom staan zoveel van onze handelingen en creaties los van hun context? Onlangs overleed de arts/musicus Jean Klein. In een van de weinige interviews die ooit met hem zijn gehouden zegt hij dat hem in de jaren vijftig, toen hij na tien jaar afwezigheid terugkeerde in Europa, sterk het gebrek aan ‘schoonheid’ opviel. De sterke kwantitatieve gerichtheid.

Tegelijkertijd zei hij overtuigd te zijn van de ‘tijdelijkheid’ van deze gerichtheid. “Er is niet alleen de hoop, er is de zekerheid dat we eens in schoonheid zullen leven. We come from beauty and beauty cannot but look for beauty.” Schoonheid kan niet anders dan zichzelf zoeken. Vrij vertaald: handelen vanuit een gevoel voor schoonheid is de enige duurzame manier om burn-out verschijnselen tegen te gaan - van mens, dier en aarde. 

Bovenstaande is de redactionele inleiding tot editie 2/1998. Lees hier een ingekorte versie van het artikel.