Marinus Knoope over bloesems, pruimen en levenskunst
‘Alles begint met een wens’
Goethe zei het al: ‘Wensen zijn voorgevoelens van hetgeen we in
staat zijn daadwerkelijk te realiseren’. En Marinus Knoope, fysicus van
origine, vult aan: “Zoals pruimenbomen over precies de kwaliteiten
beschikken om pruimen te creëren, zo beschikken mensen over precies de
kwaliteiten die ze nodig hebben om hun eigen wensen en verlangens te
realiseren." Zestien jaar na de eerste kennismaking met zijn
creatiespiraal in een Kamer-van-Koophandel workshop een gerijpt
interview met de bedenker.
Het is hem wel eens gevraagd. Hoe de ene helft van een tweeling zich kan ontwikkelen tot een succesvolle, goed verdienende profvoetballer; terwijl zijn broer het niet verder schopt dan jeugdtrainer van een vierdeklasse amateurclub. Hoe onrechtvaardig het leven toch kan zijn! Hoe de ene mens zoveel meer succes kan hebben dan de ander.
Marinus Knoope ziet dat anders. “Zolang je de wens van beide mannen niet kent," zegt hij, “weet je ook niet wie van beiden succesvol is." Alles begint tenslotte met een wens! En de allereerste vraag moet volgens hem dan ook altijd zijn wat de wens van beiden is geweest.
De herkomst van een wens, zal Knoope later in het interview zeggen, blijft een van de grote mysteries van het leven. “Heel geheimzinnig blijf ik het nog altijd vinden waar zo’n wens vandaan komt. We kunnen niet even een wens uit onze duim zuigen, of even de wens van de buurman lenen."
Zie het eens zo: “Je wenst iets. Je wenst een boek te schrijven. Je wenst een huis te bouwen. Je wenst een land of misschien zelfs een complete planeet te ontdekken. Maar de wens van een ander kan heel wat dichter bij huis liggen. Bijvoorbeeld de wens om ouders zo goed mogelijk te verzorgen of de grote wens een gezin te stichten." Maar in al die gevallen, zegt Knoope, geldt voor ieder mens toch hetzelfde: “We weten niet waar onze wens vandaan komt." En toch: “Als onze wens opborrelt, is dat het meest goddelijke moment in ieders leven." En dan ook nog: “Eén ding is zeker: Je krijgt de wens die bij jou past."
Bloesem
Prachtige dingen heeft Marinus Knoope in de loop der jaren ontdekt over de weg van wens tot werkelijkheid. Samengevat in de volgende parrallel: ‘Zoals er in de natuur een vaste route is van appelbloesem naar vrucht en van appel naar appeloogst, zo is er ook in de natuur een welbepaalde weg van wens naar werkelijkheid.’
Het uitkomen van een wens mag dan voor hem even vanzelfsprekend zijn als de ontwikkeling van appelbloesem tot heuse appel, het betekent niet dat we alleen maar achterover leunend toe hoeven kijken. “Ook de Hema kan niet zonder reclame."
De oorsprong van Knoope’s creatiespiraal ligt inmiddels al weer ver terug in de tijd. Een kwart eeuw geleden al weer. Rond 1990 viel alles op zijn plaats. “Eureka." Hij wist het meteen. Hij had iets groots te pakken. Vanaf dat moment veranderde ook zijn leven. Het was de realisatie van een oude droom. De lang gekoesterde droom iets belangrijks te ontdekken. Eigenlijk lag in die droom ook de reden om in zijn jonge jaren natuurkunde te gaan studeren. De hoop iets bijzonders op het spoor te komen.
Lange tijd leek die hoop ijdel te blijven. Op zijn 27e keerde hij zelfs gedesillusioneerd de wetenschap de rug toe. Teleurgesteld door het gebrek aan bezieling dat hij tegenkwam. Vervolgens kreeg hij zijn congé als leraar natuurkunde op het Bussumse Vitus College. Hij werd kroegbaas in een collectief café. “Elke twee jaar had ik het wel weer gezien en ging ik weer iets totaal anders doen."
En zo bereikte hij met vallen en opstaan zijn veertigste levensjaar. Volgens eigen zeggen het breekpunt in een in alle opzichten mislukt leven. “Ik had mijn draai niet gevonden, had geen relatie; was op het suïcidale af."
Nabij het dieptepunt bleek de redding dichtbij. “Op mijn
veertigste had ik nog het gevoel mislukt te zijn; op mijn 41e
ontdekte ik de creatiespiraal." Daarna ging het snel. Hij greep elke
gelegenheid aan om over
zijn ontdekking te vertellen. Hij organiseerde cursussen via prikborden
bij
bibliotheken; het bedrijfsleven klopte aan
en zelfs KPMG werd klant. Al snel zat hij op tien à twintig
voordrachten per
maand; uitgroeiend tot driehonderd lezingen per jaar. En dat voor
een man die volgens eigen zeggen altijd te verlegen was geweest om voor
groepen te staan.
Schoenenwinkel
Aan het eind van de oude Postweg moet ik zijn. Ergens in de diepte, een stukje onder straatniveau, ligt zijn huis.
Marinus Knoope doet open. Hier staat de man van wie ik zestien jaar geleden een workshop volgde op een ondernemersdag van de Kamer van Koophandel. Ver terug in de tijd. Met Vruchtbare Aarde was ik net op eigen benen komen te staan. En ik was me gaan inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Welk type bedrijf ik in gedachten had, wilde de KvK-meneer weten. Een uitgeverij, antwoordde ik onmiddellijk. Een tijdschriftuitgeverij.
Hij keek me hoofdschuddend aan. Een heilloze
onderneming leek de man het te vinden. De
markt was overladen met bladen. Zag ik een gat in de markt?
Hij niet!
Marinus Knoope zou later op een Kamer-van-Koophandel workshop precies het tegenovergestelde zeggen.
Als startende ondernemer zou ik drie jaar achtereen een uitnodiging ontvangen voor de startersdag van de KvK in de RAI, samen met honderden medestarters. Een dag vol inspirerende lezingen, afgesloten met een wonderlijke workshop van ene Marinus Knoope over het realiseren van je wensen.
“Je zult maar een bedrijf moeten beginnen," zei Knoope toen, “omdat er een gat in de markt is. Stel dat iemand een schoenenwinkel wil beginnen omdat er een schoenenwinkel in zijn dorp mist. Ik zou dat hem ten stelligste afraden! Tenzij het verkopen van schoenen zijn passie is. Ieder mens zou idealiter altijd zijn passie moeten volgen."
Dat ik ooit bij Marinus Knoope zou aankloppen voor een interview, lag misschien wel heel erg voor de hand. Het grote raadsel is eerder waarom ik zo lang heb gewacht. Zestien jaar lang..."
Dame op terras
Weet u dat ik al die jaren een anekdote van u in mijn achterhoofd heb meegedragen? Een verhaal waarvan ik me alleen de clou niet meer herinner. Kan het zijn dat u destijds een anekdote over een dame op een terras vertelde? En vervolgens een drukke straat overstak? Of vergis ik me?
“Nee, helemaal niet. Het is een anekdote van vóór de ontdekking van de creatiespiraal. Destijds had ik me zelf ingeschreven voor een cursus over de kracht van positief denken, waar ik als fysicus eigenlijk niet in geloofde. Een illusie in mijn ogen van toen. Einsteins relativiteitstheorie liet volgens mij zien dat je onmogelijk iets zou kunnen realiseren door positief te denken.
“Maar ik wilde de bijbehorende oefeningen een kans geven. Als het werkt, dacht ik, werkt het. Als het niet werkt, blijkt vanzelf dat het niet werkt. Alle cursisten kregen de opdracht iets te benoemen wat ze niet leuk vonden; en vervolgens de omgekeerde situatie te affirmeren. Wat ik in die fase van mijn leven niet leuk vond, was dat het initiatief in man-vrouw-contacten altijd van de man leek te moeten komen.
“Bij wijze van omkering bedacht ik toen het volgende zinnetje: ‘Vrouwen nemen altijd het initiatief’. Affirmeren, zoals dat heet. Op de derde dag zat ik op een terras. Benieuwd of er wellicht iets van deze herhaalde positieve affirmatie uit zou komen. Rondkijkend zag ik een dame waarvan ik vaststelde dat ik het best leuk zou vinden als zij contact met me zou leggen. Onmiddellijk ergerde ik me aan mezelf en mijn ongelooflijke naïviteit.
“Ik trok de volgens mij enig juiste conclusie: ‘Ik hou op met deze affirmaties.’ Ik dronk mijn glas spa op, rekende af en liep van het terras naar de straat, wachtend tot ik over kon steken. Maar toen ik daar stond te wachten tot een reeks stadsbussen voorbij zou zijn gereden, voelde ik dat er iemand naast me was komen staan. Ik keek opzij en zag de vrouw van het terras staan.
“Daar schrok ik zo van dat ik als een gek ben overgestoken, mezelf voorhoudend dat ik nooit meer aan dit soort flauwekul-opdrachten mee zou doen. Maar drie maanden later kwam de dame van het terras alsnog op me af. En met haar ben ik nu al 25 jaar samen."
Tweeling
In uw boek legt u uit wat een mens nodig heeft om zijn wensen te realiseren. Als lezer denk je dan dat u met een groot geheim komt. Een bijzondere truc. Maar dan zegt u iets heel simpels. ‘Wat een mens nodig heeft om zijn wens te realiseren, is een wens.’
“Ja, er wordt vaak gezegd dat ik positief denken propageer. Maar positief denken is maar één stapje in het hele verhaal. Positief denken is niet genoeg! Je realiseert je wensen niet door alleen maar positief te denken. Het omgekeerde is wel waar. Als je niet positief denkt, zal er vermoedelijk niet al te veel terecht komen van je wens.
“Maar alles begint wel met een wens! Zonder wens begin je niets! Laatst kwam ik het voorbeeld tegen van een tweeling. De een was beroemd geworden in de voetbalsport en de ander niet. Mensen gaan er in zo'n geval automatisch vanuit dat succes identiek is aan het verdienen van heel veel geld en beroemdheid. Een beroemdheid is dan automatisch succesvol.
“Maar… succes heb je als je de wensen realiseert die je hebt. De vader die het leuk vindt om met zijn zoons op straat een balletje te schoppen, zou best eens succesvoller kunnen zijn dan de profvoetballer. In feite weet je pas of iemand succesvol is als je zijn wensen kent."
Je kunt dus niet even een wens uit de kast trekken?
“Nee, je kunt ook niet even van wens ruilen."Dit is een interessant inzicht. Herinnert u zich het moment nog dat dit inzicht voor het eerst tot u doordrong?
“Ja, het kwartje viel na een gesprek bij uitgeverij Lemniscaat in Rotterdam. Tot dat bezoek had ik altijd het idee gehad dat het om ‘kiezen’ draait. Maar de uitgever zei in dat gesprek: ‘Heb je het nou over ‘kiezen’? Of over ‘wensen’?’ Nee, zei ik toen nog vol overtuiging. ‘Het gaat volgens mij om kiezen.’ Maar onderweg naar huis zag ik dat hij gelijk had.
“En op dat moment realiseerde ik me met kracht dat we onze eigen wensen niet kunnen uitkiezen. De wens ligt in feite vast. De wens is een gegeven. Een cruciaal gegeven. Dat ook nog... ..."
Bart Hommersen
