Dagdromen, dromen & meditaties in VA 4-2021

Hoe interessant zijn leven in de filmwereld ook mag zijn geweest, er ontbrak iets. ‘Misschien is de zoektocht wel begonnen met het in het Indonesië van mijn jeugd ontdekte verlangen om het mysterie van het leven te onderzoeken.’ Een levenslange fascinatie zou het worden – naast zijn werk als IDFA-oprichter, fotograaf en filmproducent. Een driedaags interview in Alhaurin de Grande.

Hoe vaak heeft hij het niet meegemaakt dat de lesstof die hij enthousiast had voorbereid in de les doodviel. ‘Om de oogjes weer te laten oplichten, moest ik iets onverwachts uitlokken.’ Maar ook een leerkracht kan iets onverwachts nodig jebben om de speelsigheid in het leven terug te krijgen. Henk Kranenborg over zijn ontmoetingen met een eekhoorn.

Machtige lobby’s ijverden ooit voor de instandhouding van de slavernij. Dankzij slaven was suiker eindelijk betaalbaar geworden. De economie dreef op slavernij. Toch namen honderdduizenden Engelse vrouwen rond 1825 het besluit geen bakkersproducten meer te kopen waarin goedkope slavensuiker was verwerkt. Tien tekenaars schetsen een tienstappenplan naar de vleesvrije stad.

Een geliefd thema in de papierbeelden van Elsa Visser: het ‘lege midden’. Een symbool van je niet verzetten tegen de loop der dingen, maar er juist in meegaan. Dan blijkt diezelfde leegte ook de bron te zijn waaruit nieuwe dingen ontstaan. Een recent voorbeeld: haar kimono als metafoor voor het vrij ademende lichaam.

Voor een lezing over kleur ging Wil Uitgeest op pad. Voor de gelegenheid in het zwart. Niets kleurrijks! Dat leidt alleen maar af.‘Ik was aan de vroege kant, zodat er desnoods nog iets mis mocht gaan onderweg. Op het station stonden metalen banken, maar die zijn zo koud aan de billen. Ik liep naar een geel geschilderd hek, zette mijn tas neer en leunde lekker achterover...’

Het is niet makkelijk om erachter te komen wat goed en slecht is in het leven van een mens, aldus soefi-meester Hazrat Inayat Khan (1882-1927), want hoe weet je of in een ogenschijnlijke straf niet een beloning verborgen zit, en in een beloning geen straf? De dingen zijn vaak anders dan ze lijken. Regisseur Sander Francken verbeeldde de wijsheid uit drie oeroude vertellingen.

Ogentroost was in de middeleeuwen beroemd vanwege zijn genezing en verheldering van ogen. De Engelsen spreken niet voor niets over eyebright: het licht der ogen. De Franse volksnaam luidt brisse lunette, ofwel: sla de bril stuk. Jaap Huibers over een on-ooglijk plantje dat door de eeuwen altijd en overal met de ogen is geassocieerd.

Raadselachtig vond Wil Uitgeest de wijze waarop zandkorrels reageren op een paar simpele muzikale tonen. 'In het begin produceerde ik alleen valse tonen, waardoor het zand ordeloos op en neer danste. Maar na wat oefenen lukte het mij zowaar om een paar zuiver klinkende tonen te produceren -- die de zanddeeltjes als het ware ‘tot de orde’ leken te roepen.'